اولین همایش ملی ودیعه گذاری بر بطری ها روز یکشنبه 12 تیر ماه 1401 به همت انجمن علمی مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت و با همکاری دانشگاه تهران در مرکز همایش های بین المللی امام خمینی ره، دانشگاه علم و صنعت ایران با موفقیت کامل برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی همایش ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها، دکتر داوود یونسیان، معاون پژوهشی دانشگاه علم و صنعت ایران طی سخنانی در افتتاحیه همایش به رابطه تنگاتنگ و تاریخی این دانشگاه با ایده‌های نزدیک به جامعه و تفکرات دانش‌محور ورود به حوزه‌های جدید با مزیت نسبی را از نقاط قوت دانشگاه علم و صنعت عنوان و همایش ملی ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها را نشانه‌ای از این روند حرکتی خواند. ایشان از برگزار کنندگان همایش تشکر و تاکید کردند دانشگاه علم و صنعت آمادگی تبدیل شدن به هاب برای موضوع ودیعه گذاری بر بطری ها در کشور را داراست.
دکتر مهدی داراب، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت و دبیر همایش هم با تشریح ایده ودیعه‌گذاری بر بطری‌های یکبار مصرف به تجربیات جهانی و اثرات مثبت زیست محیطی و اقتصادی آن را پرداخت. عنوان سخنرانی “ودیعه گذاری بر بطری ها، تجربه جهانی، راه حل بومی” بود.
داراب با اشاره به تاثیرات مثبت ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها که آحاد جامعه، شهرداری‌ها، بازیافت‌کنندگان، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و البته محیط زیست را منتفع می‌کند، این همایش را گام اول برای تصویب و اجرایی شدن قانون ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها در کشور عنوان کرد.
دکتر شینا انصاری، مدیر کل محیط زیست شهرداری تهران نیز با اشاره به تقارن این همایش با روز جهانی بدون کیسه پلاستیک، انتخاب روز برنامه را هوشمندانه خواند و در ادامه به اقدامات شهرداری تهران در مقابله با آلودگی‌های پلاستیکی پرداخت. وی با تشریح پروژ‌ه‌ها و طرح‌های متفاوت شهرداری تهران در حوزه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی، اصناف (از جمله نانوایی سبز)، صنایع و آحاد مردم گفت: در خصوص بطری‌ها نیز فعالیت‌هایی مانند راه‌اندازی دستگاه‌های خوددریافت (RVM) در برخی مناطق شهری صورت گرفته است.
در ادامه، جناب آقای دکتر مهدی غضنفری، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در سخنان کوتاهی طرح حاضر و همایش برگزار شده را بسیار حیاتی و دارای ابعاد عمیق اجتماعی و اقتصادی و جزئی از reverse logistics دانست که باید با همه توان از آن حمایت کرد.
ایشان در ادامه از مسئولین شهری و سازمان حفاظت محیط‌زیست خواست تا با دبیر همایش و ایده حاضر همکاری نزدیک کنند و از آمادگی صندوق توسعه ملی برای اعطای تسهیلات و یا سرمایه گذاری جهت توسعه ایده بعد از طی مراحل اولیه آن خبر داد.
مهندس حسین زجاجی، رئیس انجمن صنفی صنعت شیشه هم در سخنرانی خود با برشمردن مزایای شیشه و وضعیت ممتاز جهانی آن از آمادگی صنعت شیشه ایران برای جایگزینی بطری‌های پلاستیکی خبر داد. وی همچنین در خصوص تمایل صنعت شیشه به بازیافت کامل صحبت کرد.
دکتر محسن خوشفر، عضو هیات علمی جامعه المصطفی العالمیه سخنران بعدی همایش بود که در خصوص دیدگاه دین اسلام در مورد حفاظت از محیط‌زیست به آیات و روایات متعدد اشاره کرد. وی در خصوص وظیفه انسان‌ها برای آبادانی زمین سخن گفت و نتیجه گرفت ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها و فعالیت‌های مشابه برای جلوگیری از آلودگی‌های محیط زیست ممدوح و بلکه لازم است.
در ادامه، دکتر علیرضا بازارگان، عضو هیات علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران سخنرانی جذابی در خصوص ابزارهای مالی برای مدیریت پسماند ارائه کرد و پارامترهای موثر برای انتخاب ابزار مالی از جمله تشویقات، معافیت‌های گمرکی، تعرفه و عوارض و مالیات، اوراق قرضه و ودیعه‌گذاری را تشریح کرد.
مهندس علی شاه علی، مسئول آموزش سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران هم با تاکید بر وجه سلامتی رفتارهای درست زیست محیطی اظهار داشت: برای تشویق مردم به حفاظت از محیط‌زیست کافی است تفهیم شود که مخاطرات زیست محیطی باعث بیماری و مرگ انسان می‌شود.
دکتر سید ابوالقاسم موسوی، مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی و مسوولیت اجتماعی هم که به نمایندگی از طرف دکتر مرادی، معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست در همایش حضور داشت با اشاره به فعالیت‌های مردم‌نهاد و برخی از پروژه‌های بسیار موفق سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص ایده ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها نیز آمادگی و استقبال خود و بخش‌های دیگر سازمان حفاظت محیط‌زیست را به اطلاع شرکت‌کنندگان رساند.
پنل تخصصی – پرسش و پاسخ
در بخش دوم همایش، پنل تخصصی با ارائه سرکار خانم ساغر صارمی از شرکت نستله ایران و دکتر ابراهیم بحرالعلوم از فروشگاه‌های زنجیره‌ای فامیلی ادامه پیدا کرد. تولیدکنندگان نوشیدنی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای قطعات مهمی از پازل ایده ودیعه‌گذاری هستند و حضور و توضیحات آنها در این همایش برای کارشناسان قابل توجه بود.
خانم صارمی در خصوص بسته بندی پایدار و نقش صنایع در کاهش اثرات زیست محیطی مواد بسته بندی سخنرانی کردند و به یک نمونه موفق بازیافت بطری های یکبار مصرف در کشور مصر با همکاری نستله و یک شرکت مخابراتی اشاره کردند.
دکتر بحرالعلوم نیز با ارائه نمونه های بین المللی و نتایج محاسبات شخصی در خصوص رویکرد فروشگاه های زنجیره ای نسبت به مقوله بازیافت توضیح دادند.
سپس دکتر بازارگان، دکتر شاه علی و دکتر داراب به پنل تخصصی ملحق شده و برنامه با گفتگو و پرسش و پاسخ از سوی شرکت کنندگان ادامه پیدا کرد. خانم صارمی در پاسخ به سوالی، آمادگی کامل شرکت نستله برای همراهی با یک طرح ودیعه گذاری جامع بر بطری ها در کشور را اعلام نمودند.
دکتر بحرالعلوم در پاسخ به سوال دیگری، مقدار ودیعه مناسب برای قیمت امروز نوشیدنی ها را 13000 ریال دانستند. ایشان با قطعیت زیاد اعلام کردند که به دلیل حاشیه سود بالای فروش نوشیدنی در ایران، اجرای قانون ودیعه گذاری در صورت تصویب در مراجع ذی صلاح، به لحاظ اقتصادی و عملیاتی کاری قابل انجام خواهد بود. ایشان مهمترین انگیزه حمایت قروشگاه های زنجیره ای و صنف خرده فروشی از ایده ودیعه گذاری بر بطری ها را افزایش ترافیک مشتریان آنها یا به عبارت عامیانه و بازاری، “پاخور” فروشگاه دانستند. بحرالعلوم افزایش رفت و آمد مراجعین به فروشگاه ها را به عنوان یک سنجه بسیار مهم از عملکرد خرده فروشی ها ذکر کردند.
صنف خرده فروشی به خاطر افزایش “پاخور” (رفت و آمد مشتریان به فروشگاه) حامی طرح ودیعه گذاری بر بطری هاست.
دکتر ابراهیم بحرالعلوم – معاون توسعه کسب و کار فروشگاه‌های زنجیره‌ای فامیلی
آقای مهندس شاه علی نیز در خصوص مضرات شدید بطری های یکبار مصرف خصوصا پلاستیکی، توضیحات مبسوطی ارائه کردند: عدم رعایت مسایل مربوط به بازیافت حرفه ای بطری های یکبار مصرف پلاستیکی باعث رهایش ترکیبات شیمیایی از جمله رادیکال های آزاد، فتالات و استایرن می شود که تاثیرات منفی بر سیستم عصبی، سیستم گوارشی، غدد درون ریز، انواع سرطانها، نازایی، و جهش ژنتیکی را به دنبال خواهد داشت. بطری های پلاستیکی در دمای بالای ۴۳ درجه سانتیگراد و یا در دمای پایین تر از انجماد و همچنین در معرض اشعه یو وی آفتاب باعث ایجاد برخی از مخاطرات مذکور از طریق تاثیر بر محتوای درون بطری شده و سلامتی انسان و موجودات زنده را تهدید می کند.
راهکارهای پیشنهادی ایشان استفاده کمتر از انواع پلیمرهای پلاستیکی، ظروف یکبار مصرف، اصلاح الگوی مصرف، افزایش فعالیت‌های آموزشی، و نهایتا بازیافت اصولی علمی و مهندسی مانند روش بطری-به-بطری (bottle to bottle) با رعایت استانداردهای بهداشتی و زیست محیطی بود.
دکتر بازارگان نیز با اشاره به ابزارهای اقتصادی متنوع برای بهبود مدیریت پسماند، خاطر نشان کردند مطالعه برای مشخص کردن بهترین ابزار جهت بازیافت یکی از پسماندهای جامد از جمله بطری ها ضروری است.
در ادامه پنل تخصصی، برخی از حاضرین مطالب و سوالات خود را با سخنرانان و مسئولین در میان گذاشتند. در انتها با توجه به مباحث مطروحه در مورد عملکرد زیست محیطی شهرداری تهران، مهندس عزیزی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران به ارائه مطالبی پرداختند. مهندس محمدمهدی عزیزی خاطرنشان کردند سازمان مدیریت پسماند علاقند به بازیافت سیستماتیک بطری های یکبار مصرف و از حامیان طرح ودیعه گذاری است و قبلا نیز با برخی از تولیدکنندگان نوشیدنی و بسته بندی های مواد غذایی در این خصوص وارد مذاکره شده و جهت همکاری با آنها اعلام آمادگی کرده است.
در انتها با توجه به مباحث مطروحه در مورد عملکرد زیست محیطی شهرداری تهران، مهندس عزیزی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران به ارائه مطالبی پرداخت.
این همایش با حضور قریب ۱۵۰ نفر مهمان مدعو از بخش‌های مختلف مدیریت شهری، حفاظت محیط زیست، وزارت کشور، صنعت نوشیدنی و خرده‌فروشی و دانشگاهیان در ساعت 17 روز یکشنبه 12 تیر ماه با گزارش دبیر اجرایی همایش، سرکار خانم مهسان اردشیرتنها به کار خود پایان داد.
در این مراسم بطری‌های یکبار مصرف پلاستیکی آب به صورت نمادین با برچسب‌های “ودیعه ۱۰۰۰۰ ریال” تزیین شده بودند. شرکت‌کنندگان در همایش پس از نوشیدن آب، بطری خالی را به میزی در مقابل سالن برگزاری همیشه تحویل می‌دادند و متصدی میز در مقابل یک اسکناس هزار تومانی نو به صاحب بطری پرداخت می‌کرد. این حرکت در تلاش بود که فرایند بازپس‌گیری ودیعه بطری‌ها توسط شرکت‌کنندگان به صورت نمادین تجربه شود.
در حاشیه همایش طوماری خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی برای تصویب قانون ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها توسط شرکت‌کنندگان امضا شد. این طومار به همراه امضاهای نسخه ديجيتال طومار در سایت کارزار به زودی تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد.
ارائه های غیر حضوری
جناب آقای دکتر سرپولکی که متاسفانه در روز همایش سوگوار برادر محترمشان بودند امکان ارائه حضوری در همایش را پیدا نکردند. ضمن عرض تسلیت خدمت این استاد ارجمند، با دریافت اجازه، فایل ارائه مربوط به سخنرانی ایشان جهت دانلود برای علاقمندان قرار داده شده است.
همچنین آقای مریین تینخا (Merijn Tinga) قهرمان ورزشی و دارنده رکورد گینس در یکی از انواع موج سواری که به عنوان یکی از پیشگامان برای قانون ودیعه گذاری بر بطری ها در اروپا شناخته می شوند، ارائه ای ویدیویی به صورت اختصاصی برای همایش تهیه کرده بودند که در اینجا قابل مشاهده است. ایشان با تخته موج سواری ساخته شده از پلاستیک های رهاشده در دریا در بخش های مختلفی از دنیا موج سواری کرده و به این ترتیب توجهات را به سوی آلودگی پلاستیکی دریایی سوق داده است.
مسابقه برترین های محیط زیستی
در حاشیه ی اولین همایش ملی ودیعه گذاری بر بطری ها در دانشگاه علم و صنعت ایران، رقابتی برای انتخاب برترین های کشور در سه حوزه ی مقالات، پایان نامه ها و تشکل های محیط زیستی نیز برگزار شد. فرایند داوری آثار ارسالی به دبیرخانه همایش در تیرماه 1401 انجام شد و برگزیدگان در انتهای همایش معرفی و از آنان تقدیر شایانی به عمل آمد.
برگزیدگان این رقابت به شرح ذیل بودند:
در بخش تشکل ها:
- سرکار خانم نسیم طواف زاده در “موسسه سبزکاران بالان” به عنوان تشکل برتر محیط زیستی
- جناب آقای پرهام جعفری از “سمن زیست محیطی زامیاران” به عنوان تشکل قابل تقدیر محیط زیستی
در بخش مقالات:
- جناب آقای محمود نصرالله زاده با مقاله ی نانو و محیط زیست تحت عنوان “biowaste-and nature-derived nano materials” به عنوان مقاله برتر محیط زیستی
- جناب آقای میر امیرمحمد رشادی با مقاله ای تحت عنوان “a review of the application of adsorbents for landfill leachate treatment” به عنوان مقاله قابل تقدیر محیط زیستی
- جناب آقای مرتضی نظری پور با مقاله ای تحت عنوان “research trends of heavy metal removal from aqueous environment” به عنوان مقاله قابل تقدیر محیط زیستی
- جناب آقای افشین ابراهیمی با مقاله ای تحت عنوان “a heterogeneous peroxymonosulfate catalyst” به عنوان مقاله قابل تقدیر محیط زیستی
- سرکار خانم دکتر فرناز برزین پور با مقاله ای تحت عنوان “a novel bi-objective credibility-based fuzzy model for municipal waste collection with hard time windows” به عنوان مقاله قابل تقدیر محیط زیستی
در بخش پایان نامه ها:
- جناب آقای امین انصاری با پایان نامه ی نانو و محیط زیست تحت عنوان ” تخریب الکتروکاتالیستیکی آلاینده های آلی با استفاده از الکترودهای پوشش داده شده الکتروشیمیایی با نانو ذرات” به عنوان پایان نامه ی برتر محیط زیستی
- جناب آقای مهدی قاسمی با پایان نامه ای تحت عنوان ” تجزیه و تحلیل فرایند تراوش در پسماند شهری با استفاده از مدل فیزیکی با عملکرد سه گانه” به عنوان پایان نامه ی برتر محیط زیستی
- جناب آقای آریا رحمانی با پایان نامه ای تحت عنوان “بررسی تاثیر پتاسیم دی هیدروژن فسفات بر اتصال و استحکام سیمان منیزیتی” به عنوان پایان نامه قابل تقدیر محیط زیستی
- سرکار خانم فرشته عموریزی با پایان نامه ی نانو و محیط زیست تحت عنوان ” تهیه حسگرهای نوری جدید بر پایه نانو ذرات طلا” به عنوان پایان نامه قابل تقدیر محیط زیستی
در این رقابت، ارتباط موضوعی با فناوری نانو به دلیل اهمیت و پیشرفت این فناوری در کشور، به عنوان امتیاز ویژه در نظر گرفته شده بود.
در نهایت همایش پس از معرفی برترین‌های کشور در حوزه مقاله، پایان‌نامه و تشکل فعال و اهدای جوایز به ایشان و سخنرانی اختتامیه توسط خانم مهسان اردشیرتنها، دبیر اجرایی همایش و تقدیر از عوامل اجرایی دبیرخانه، به کار خود پایان داد.
طومار – درخواست ویژه از رییس مجلس
در سالن ورودی به محل همایش، طوماری خطاب به محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی آماده شده بود که به امضای بسیاری از حاضران رسید. متن درخواست مطرح شده در این طومار به این شرح بود:
جناب آقای دکتر قالیباف، رئیس محترم مجلس شورای اسلامی
با سلام و عرض ادب
با استحضار می‌رساند همایش ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها در تاریخ ۱۲ تیر ۱۴۰۱ در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شده است.
ایده حاضر، در نظر گرفتن مبلغی به‌عنوان گرویی در قبال بازگشت بطری‌های یکبار مصرف و هدف، بالا رفتن نرخ بازیافت و نتیجتا حفاظت از محیط زیست و رونق اقتصاد چرخشی است.
در این راستا پیش‌نویس اولیه‌ای از قانون ودیعه‌گذاری بر بطری‌های یکبار مصرف تهیه شده که امضاکنندگان ذیل از طرح آن در مجلس حمایت کرده‌اند.
خواهشمند است در صورت صلاحدید نسبت به آغاز این طرح به جهت تصویب قانون مربوطه در مجلس شورای اسلامی با قید فوریت مساعدت فرمایید.
شما نیز برای امضای دیجیتال این درخواست می توانید به آدرس های ذیل مراجعه نمایید:
درخواست از رییس محترم مجلس در سامانه فارس من: https://www.farsnews.ir/my/c/153910
درخواست از رییس محترم مجلس در سامانه کارزار: https://www.karzar.net/47562
قدردانی از حامیان
دکتر مهدی داراب دبیر همایش در مصاحبه با روابط عمومی همایش ودیعه‌گذاری بر بطری‌ها از حامیان مادی و معنوی همایش قدردانی نمود: “نخست لازم می دانم از مرکز تعاملات بین المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قدردانی نمایم. مجموعه مرکز تعاملات، مجموعه ای پویا و منسجم با همکارانی بلندنظر است که استاندارد ارتباط و همکاری جامعه دانشگاهی با مراکز دولتی را بهبود داده است. از شخص آقای مهندس قلعه نوی ریاست محترم مرکز و جناب آقای مهندس علی حسینی معاونت توسعه سرمایه انسانی مرکز برای حمایت های بی دریغ‌شان ممنونم”.
دکتر داراب همچنین از سوی همه عوامل اجرایی همایش از تشریف فرمایی یا حمایت این عزیزان صمیمانه سپاسگزاری کرد:
جناب آقای دکتر مهدی عضنفری ریاست محترم صندوق توسعه ملی، مسئولین سازمان حفاظت محیط زیست، خصوصا جناب آقای دکتر مرادی معاون محترم آموزش و مشارکت های مردمی سازمان، جناب آقای دکتر سید ابوالقاسم موسوی، سرکار خانم دکتر فرشته جادری، و سرکار خانم شکوفه بسیم، سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران خصوصا جناب آقای مهندس عزیزی مدیریت محترم عامل سازمان، جناب آقای مهندس حیدریان و خانم دکتر مالکی، مرکز همکاری های تحول و پیشرفت خصوصا جناب آقای دکتر کمال محمدی، جناب آقای دکتر جواد مشایخ معاونت محترم امور انرژی و مواد، جناب آقای مهندس فیروزی و جناب آقای مهندس جنگ آور، شورای اسلامی شهر تهران خصوصا جناب آقای دکتر مهدی پیرهادی رییس محترم کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری و سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور خصوصا آقای دکتر راضی مدیرکل دفتر محیط زیست سازمان و اساتید دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت ایران خصوصا آقای دکتر عشیری، آقای دکتر هاشمی نیاسری و آقای دکتر آقاجانی و نهایتا جناب آقای دکتر حمیدرضا کوه‌دار مدیر امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علم و صنعت ایران.
داراب در انتها اضافه کرد: “از همه اعضای انجمن علمی مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت و خصوصا کمیته محیط زیست این انجمن قدردانی می کنم که امروز سنگ بنای حرکت عظیمی در بهبود اقتصاد و محیط زیست کشور گذاشتند”.